Transport multimodalny, transport intermodalny i transport kombinowany – jakie są różnice?

(Last Updated On: )

Co to jest transport multimodalny i jakie gałęzie transportu obejmuje?

Transport multimodalny jest najczęściej stosowanym rozwiązaniem w międzynarodowych przewozach jednostek ładunkowych. Polega on na bezpośrednim przewozie ładunków od nadawcy do odbiorcy (pot. „od drzwi do drzwi”, ang. door-to-door) z wykorzystaniem dwóch lub więcej gałęzi transportu. Według Konwencji o międzynarodowym transporcie multimodalnym, transport multimodalny towarów rozumie się poprzez przewóz zunifikowanych jednostek ładunkowych, takich jak:

• kontenery,
• nadwozia wymienne,
• dostosowane do przeładunku pionowego naczepy siodłowe.

Wykorzystywane w transporcie multimodalnym gałęzie transportu to:

• wagon kolejowy,
• statek morski lub śródlądowy,
• samochód ciężarowy.

Transport multimodalny odbywa się na podstawie jednej umowy o przewóz, która obowiązuje zarówno w kraju, z którego Operator Transportu Multimodalnego (MTO) nadaje towar, jak i w kraju, do którego trafia ładunek. W przypadku transportu multimodalnego możliwa jest zmiana jednostki transportowej.

Z czego składa się transport intermodalny?

Przewóz ładunków, w którym również wykorzystuje się więcej niż dwa rodzaje transportu, ale w jednej jednostce ładunkowej, określa się jako transport intermodalny. Poprzez jedną jednostkę ładunkową rozumie się towar transportowany np. w kontenerze lub w nadwoziu wymiennym, bez przeładunku w zmieniających się gałęziach transportu, na całej trasie. Transport intermodalny jest zawężeniem transportu multimodalnego, który klasyfikowany jest ze względu na:

• zasięg,
• rodzaj użytych jednostek,
• charakter operatora,
• charakter użytych środków transportowych.

Najważniejszymi koniecznymi elementami transportu intermodalnego są:

• co najmniej 2 gałęzie transportu,
• tylko 1 umowa o przewóz,
• tylko 1 wykonawca odpowiedzialny za przebieg dostawy ładunku,
• zjednostkowanie ładunku (tworzenie jednej jednostki ładunkowej z kilku mniejszych w celu zwiększenia wydajności procesu transportowego.

Transport intermodalny obejmuje:

• przewozy kontenerowe,
• przewozy morskie i rzeczne (w tym statki morskie i rzeczne oraz barkowce),
• przewozy kolejowe i samochodowe (wagony służące do przewożenia naczep samochodowych lub nadwozi wymiennych wraz z ładunkiem),
• przewozy promowe morskie (wagony kolejowe i samochodowe).

Przewóz kombinowany – z kierowcą czy bez?

Formą transportu intermodalnego jest transport kombinowany, nazywany również mieszanym. Transport kombinowany to przewóz ładunków z użyciem więcej niż jednej gałęzi transportu, gdzie jednostka ładunkowa przewożona jest z wykorzystaniem transportu kolejowego, żeglugi śródlądowej, drogi morskiej lub przybrzeżnej na całej trasie przewozu. Dowóz od nadawcy i odwóz do odbiorcy wykonywany jest za pomocą transportu samochodowego. Transport kombinowany to forma transportu intermodalnego.

Transport kombinowany ze względu na obecność kierowcy dzieli się na:

• Towarzyszący (accompanied transport) – polegający na przewozie jednostki ładunkowej wraz z pojazdem i kierowcą, przy użyciu innej gałęzi transportu (np. pojazd ciężarowy z ładunkiem transportowany promem).
• Nietowarzyszący (unaccompanied transport) – w przypadku którego transportowana jest jednostka ładunkowa w pojeździe, bez obecności kierowcy.

Według publikacji „Samochodowy transport krajowy i międzynarodowy: kompendium wiedzy praktycznej”, transport kombinowany rozróżnia się w zależności od ilości i rodzaju operatorów:

• tradycyjny transport kombinowany wykonywany przez wielu operatorów,
• transport bimodalny wykonywany przez jednego operatora,
• transport intermodalny wykonywany przez jednego operatora transportu intermodalnego,
• transport multimodalny wykonywany przez jednego operatora transportu multimodalnego.

Transport bimodalny tylko w określonych warunkach

Innym rodzajem transportu intermodalnego jest transport bimodalny, który jak sugeruje nazwa, odbywa się za pomocą dwóch gałęzi transportowych. Towar przewożony jest w tym przypadku transportem drogowym i kolejowym, bez konieczności przeładunku. Specyfikacja transportu bimodalnego polega na wykorzystaniu specjalnych naczep, które muszą spełniać kryteria odporności, sztywności, wytrzymałości i wyposażenia. Każda jednostka wykorzystywana w transporcie bimodalnym musi składać się z adaptera, dwóch zestawów kołowych i układu hamulcowego.

Co to jest transport bilateralny i dlaczego jest mylony?

Transportem bilateralnym określa się przewóz drogowy towarów pomiędzy Polską a krajem nienależącym do Unii Europejskiej. Pojęcie czasem rozumiane jest w sposób uproszczony – w opisanym bowiem przewozie międzynarodowym towarów chodzi często nie tyle o sam transport, co o zezwolenie na międzynarodowy przewóz osób i rzeczy. Bilateralna umowa transportowa to dokument regulujący dostęp do rynku międzynarodowych usług drogowych pomiędzy Polską a krajami spoza UE. Umowa jest dwustronna i działa na zasadzie wzajemności.

Podsumowanie:

Aby zebrać przedstawioną wiedzę, podajemy skrócone definicje transportu multimodalnego, intermodalnego, kombinowanego, bimodalnego i bilateralnego, gdzie pod uwagę wzięliśmy takie kryteria jak ilość wykorzystanych rodzajów i gałęzi transportu oraz odcinek trasy, na której są używane.

Transport multimodalny – termin ogólny, oznaczający przewóz osób lub towarów z wykorzystaniem dwóch lub więcej środków transportu, z możliwością zmiany jednostki transportowej. Transport multimodalny zawiera w sobie transport intermodalny.

Transport intermodalny – przewóz ładunków z użyciem więcej niż jednego rodzaju transportu, gdzie regułą jest tylko jedna jednostka ładunkowa na całej trasie, bez przeładunku przy zmianie rodzaju transportu. Formą transportu intermodalnego jest transport kombinowany.

Transport kombinowany – transport ładunków wykorzystujący więcej niż jedną gałąź transportu. W tym przypadku tylko jedna jednostka ładunkowa przewożona jest na całej trasie z wykorzystaniem transportu kolejowego, żeglugi morskiej lub śródlądowej. Dowóz od nadawcy do głównego środka transportu, a następnie od głównego środka transportu do nadawcy odbywają się transportem samochodowym. Tym, co wyróżnia transport kombinowany jest fakt, że główna część przewozu realizowana jest przez wymienione już gałęzie (transport kolejowy, żegluga śródlądowa lub żegluga morska bliskiego zasięgu), a dowozy i odwozy do głównego środka transportu odbywają się na ściśle określonych odległościach (150 km w linii prostej).

Transport bimodalny – rodzaj transportu intermodalnego, w którym wykorzystuje się tylko dwie gałęzie transportu, a towar nie jest przeładowywany. W przewozie stosuje się specjalnie przystosowaną bimodalną naczepę, która wyróżnia ten rodzaj transportu na tle pozostałych.

Tego typu transport, nazywany potocznie intermodalnym lub kombinowanym (choć odnosi się do ogólnego zjawiska, jakim jest transport towarów z użyciem więcej niż jednej gałęzi transportu) cieszy się coraz większa popularnością. Możliwość przewożenia ładunku o dużej masie na dłuższe odległości, większa tolerancja na niekorzystne warunki pogodowe i zakłócenia w łańcuchu dostaw, bezpieczeństwo i oszczędność czasu to tylko niektóre z jego zalet. Bardzo ważną kwestią, którą biorą pod uwagę przedsiębiorcy, jak również spedytorzy organizujący transport na ich zlecenie, jest ekologia. W tym przypadku zużycie energii jest o wiele mniejsze w porównaniu z transportem drogowym. Dodatkowo, transport kombinowany generuje mniejszą emisję CO₂ i ogranicza zużycie terenu oraz infrastruktury, która musiałaby zostać przystosowana do transportu kosztem środowiska naturalnego. Pomimo tego, że, jak wszystko, ma swoje wady (wypełnianie często skomplikowanej dokumentacji u spedytora, konieczność posiadania odpowiednich urządzeń przeładunkowych w przypadku przewoźników), transport multimodalny i jego odnogi pełnią ważną rolę w logistyce transportowej.

---

Źródła:

https://www.timocom.pl/lexicon/leksykon-transportowy/transport-kombinowany

https://www.timocom.pl/lexicon/leksykon-transportowy/transport-multimodalny#lexicon

blogtransportowy.pl/transport-intermodalny-multimodalny-kombinowany/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Transport_kombinowany#:~:text=Transport%20kombinowany%20%E2%80%93%20transport%20%C5%82adunk%C3%B3w%20wykorzystuj%C4%85cy,morskiej%20na%20g%C5%82%C3%B3wnej%20trasie%20przejazdu

https://pl.wikipedia.org/wiki/Transport_multimodalny

https://mfiles.pl/pl/index.php/Transport_intermodalny

https://pl.wikipedia.org/wiki/Transport_bimodalny

https://unece.org/DAM/trans/wp24/documents/term.pdf

https://www.timocom.pl/lexicon/leksykon-transportowy/bilateralna-umowa-transportowa

https://mfiles.pl/pl/index.php/Transport_bimodalny#:~:text=Transport%20bimodalny%20jest%20to%20rodzaj,kolejowego%2C%20bez%20konieczno%C5%9Bci%20prze%C5%82adowania%20%C5%82adunku.

Transport kombinowany. W: Dariusz Starkowski, Krzysztof Bieńczak, Wiesław Zwierzycki: Samochodowy transport krajowy i międzynarodowy: kompendium wiedzy praktycznej. T. III: Środowisko pracy kierowcy. Logistyka. Poznań: SYSTHERM D. Gazińska S.J., 2007, s. 257–313. ISBN 978-83-921745-5-4.

Grafika: AA+W – stock.adobe.com