Co to jest konwencja CMR?

Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) została podpisana w 1956r. w Genewie. Jest to jedna z podstawowych regulacji prawnych dotyczących transportu. Ma ona zastosowanie przy wykonywaniu zarobkowego przewozu drogowego rzeczy pod warunkiem, że miejsce nadania towaru i miejsce przeznaczenia znajdują się w dwóch różnych krajach (przy czym przynajmniej jedno z nich musi być stroną umowy). Konwencji CMR nie stosuje się w przypadku przewozu: przesyłek pocztowych, zwłok, rzeczy przesiedlenia. Co ważne, przy stosowaniu Konwencji przewoźnik odpowiada za czynności podejmowane przez swoich pracowników, jak za swoje własne.

Dowodem zawarcia umowy przewozu jest list przewozowy. Brak, nieprawidłowość lub utrata listu przewozowego nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu (w takiej sytuacji nadal podlega ona przepisom). List wystawia się w trzech egzemplarzach, wszystkie na prawach oryginału, z których każdy ma taką samą moc prawną i dowodową. Jest on podpisany i ostemplowany przez nadawcę i przewoźnika. Pierwszy egzemplarz zostaje u nadawcy, drugi towarzyszy przesyłce i jest przeznaczony dla odbiorcy, trzeci zatrzymuje przewoźnik. Czasem występuje czwarty egzemplarz, tzw. czarna kopia, służący jedynie celom statystycznym. Jeżeli towar ma zostać załadowany na różne pojazdy lub przewiezionych ma zostać kilka partii towarów, zarówno nadawca, jak i przewoźnik mają prawo wymagać wystawienia tylu listów przewozowych, ile pojazdów należy użyć lub ile jest rodzajów bądź partii towarów.

Postanowienia prawa wewnętrznego poszczególnych państw określają, jaki podmiot jest uprawniony do prowadzenia działalności w zakresie międzynarodowego transportu drogowego. W Polsce kwestie te są unormowane w ustawie o transporcie drogowym.

Konwencja CMR ma zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do przewozów wykonywanych na podstawie umowy przewozu samochodami, pojazdami członowymi, przyczepami i naczepami. Nie stosuje się jej do umowy spedycji, tj. umowy, istotą której nie jest wykonywanie przewozu, a jedynie jego organizacja. UWAGA: przewoźnik nie musi osobiście wykonywać przewozu. Może go powierzyć innemu przewoźnikowi. O tym czy konwencja ma zastosowanie decyduje nie rodzaj czynności podejmowanych w ramach wykonywania umowy, a treść zobowiązania. Jeżeli istotą umowy jest wykonanie przewozu, to znajdą w niej zastosowanie przepisy konwencji. Należy zatem przyjąć, że strona działa jako spedytor, a nie jako przewoźnik podlegający Konwencji CMR tylko wtedy, gdy w sposób wyraźny zobowiązuje się jedynie do zorganizowania przewozu.