Umowy handlowe UE z krajami trzecimi

Handel zagraniczny z krajami trzecimi stanowi istotny aspekt europejskiej gospodarki. Unia Europejska już od wielu lat rozwija stosunki w zakresie wspólnej polityki handlowej z resztą świata. Główne zamierzenia dotyczące handlu z krajami trzecimi obejmują stosowanie jednolitych zasad i procedur, zawieranie układów taryfowych, zawieranie układów handlowych oraz ujednolicenie środków polityk: eksportowych oraz antydumpingowych i subwencyjnych. W obrocie towarowym z krajami trzecimi obowiązuje szereg krajowych i unijnych aktów prawnych, jednak wszelkie działania prawotwórcze podejmowane są wyłącznie przez instytucje Wspólnoty. Przepisy stosowane w odniesieniu do importu i eksportu towarów między Unią Europejską a państwami trzecimi powinny znać także firmy z branży TSL, które zajmują się tego rodzaju międzynarodową wymianą towarową.

Środki reglamentujące obrót towarowy

Wspólna polityka handlowa, pomoc w rozwoju, nadzór importu i eksportu oraz formalne umowy o współpracy stanowią główny trzon kooperacji między Wspólnotą Europejską a  poszczególnymi krajami nienależącymi do jej członków. Podstawową rolę w tej dziedzinie odgrywa Komisja Europejska, która przygotowuje propozycje odnośnie wdrażania polityki handlowej oraz reprezentuje wszystkie państwa członkowskie Unii w negocjacjach handlowych z państwami trzecimi i w organizacjach międzynarodowych.

Obecnie Unia Europejska angażuje się aktywnie w stanowienie zasad wielostronnego systemu globalnego handlu a także negocjuje własne dwustronne umowy handlowe. Handel z krajami trzecimi regulowany jest wieloma rozporządzeniami, dyrektywami, decyzjami itp. Są to przede wszystkim Wspólnotowa taryfa celna, zwolnienia celne, środki taryfowe i środki pozataryfowe. Do podstawowych aktów prawnych należy Wspólnotowy Kodeks Celny (WKC) ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. oraz rozporządzenia Komisji (EWG) i Rady (WE) w sprawie przepisów wykonawczych, nomenklatury celnej i statystycznej, wspólnej taryfy celnej oraz ustanawiające wspólnotowy system zwolnień celnych.

Wspólnotowy Kodeks Celny

Wspólnotowy Kodeks Celny ustala i określa przepisy stosowane do importu i eksportu towarów między Unią Europejską i państwami trzecimi. W szczególności obejmuje on przepisy dotyczące zakresu stosowania ustawodawstwa celnego, zadania organów celnych oraz prawa i obowiązki osób wobec przepisów celnych, elementy dotyczące stosowania należności celnych przywozowych i wywozowych oraz inne środki dotyczące wymiany towarowej, dług celny i jego zabezpieczenie, procedury celne dotyczące towarów wprowadzanych na obszar celny Unii, przepisy dotyczące statusu celnego, objęcia towarów procedurą celną, weryfikacji, zwolnienia i dysponowania towarami, zasady dopuszczenia do swobodnego obrotu i zwolnienia z należności celnych przywozowych, specjalne procedury celne (tranzyt, składowanie, szczególne przeznaczenie, przetwarzanie), zasady celne wywozu towarów z obszaru celnego Wspólnoty (towary opuszczające obszar, eksport i reeksport, zwolnienie z należności celnych wywozowych) oraz formalności przy wyprowadzaniu towarów poza obszar celny Unii.

Wspólna taryfa celna

Wspólna taryfa celna, którą ustanowiła Unia Celna na podstawie postanowień wspólnotowego rozporządzenia, polega na zniesieniu granic celnych pomiędzy państwami członkowskimi i na wprowadzeniu wspólnej taryfy celnej, a także na zastąpieniu ustawodawstwa krajowego wspólnotową regulacją celną i wspólną polityką handlową w stosunku do państw trzecich (obejmuje przyjęcie wspólnej taryfy celnej także w stosunkach z państwami trzecimi). Wspólna taryfa celna określa jednolite cła na towary przywożone z państw trzecich do wszystkich państw członkowskich oraz nomenklaturę celną.

System zwolnień z należności celnych przywozowych i wywozowych

Unia Europejska przewiduje stosowanie różnych zwolnień celnych, którymi zwykle obciążone są towary przywożone do UE oraz z niej wywożone. Dzięki systemowi zwolnień można określić kategorie towarów podlegających zwolnieniu i warunki, na podstawie których kwalifikują się one do zwolnienia.

Zgodnie z regułą swobodnego eksportu Wspólnota nie stosuje barier ilościowych w wywozie towarów poza obszar UE. Tylko w wyjątkowych, określonych sytuacjach, ustanawiane są ograniczenia wywozu. Także większość importu odbywa się na warunkach bezcłowych ze względu na rozbudowany system preferencji (udzielanych partnerom handlowym jednostronnie, dwustronnie, czy też w ramach porozumień wielostronnych).

Towary wprowadzane na obszar celny Wspólnoty

Towary wprowadzane na obszar celny Wspólnoty podlegają, od chwili ich wprowadzenia, dozorowi celnemu i pozostają one pod dozorem celnym tak długo, jak jest to niezbędne do określenia ich statusu celnego. Zostają one bezzwłocznie przewiezione do urzędu celnego wyznaczonego przez organy celne lub do wolnego obszaru celnego. W celu usprawnienia przebiegu formalności i procedur organy celne mogą zezwolić przedsiębiorcom na korzystanie z procedur uproszczonych tj. procedury w formie zgłoszenia niekompletnego, zgłoszenia uproszczonego oraz procedury w miejscu. Przedsiębiorcy mogą ubiegać się również o pojedyncze pozwolenie na stosowanie procedury uproszczonej, które umożliwia uzyskanie pozwolenia w jednym państwie członkowskim na wszystkie operacje przywozowe i wywozowe w ramach całej Unii Europejskiej.

System tranzytu w przewozie towarów nie wspólnotowych

Wspólny tranzyt pozwala na zawieszenie opłat celnych, podatku akcyzowego, podatku VAT i innych opłat na czas przewozu towarów z urzędu wyjścia do urzędu przeznaczenia. Procedura ta dotyczy przewozu towarów między 28 krajami członkowskimi Unii Europejskiej, krajami EFTA (Islandią, Norwegią, Lichtensteinem, Szwajcarią) oraz Turcją. Ma ona zastosowanie także dla niektórych przewozów towarów nie wspólnotowych i powoduje zawieszenie środków, które normalnie są stosowane w przypadku przywozu towarów o takim statusie.

W przewozie towarów nie wspólnotowych i w pewnych przypadkach w przewozie towarów wspólnotowych w obrębie Wspólnoty stosuje się system tranzytu wspólnotowego. Istnieją dwie kategorie wspólnotowej procedury tranzytowej:

1. Procedura zewnętrznego tranzytu wspólnotowego (T1) stosowana głownie w przypadku przewozu towarów nie wspólnotowych. Powoduje ona zawieszenie należności celnych i innych opłat do chwili dostarczenia towarów do ich miejsca przeznaczenia we Wspólnocie.
2. Procedura wewnętrznego tranzytu wspólnotowego (T2) stosowana głównie w przypadku przewozu towarów wspólnotowych z jednego miejsca na obszarze celnym Wspólnoty do innego, przez obszar jednego lub kilku krajów EFTA.

Międzynarodowy tranzyt celny z zastosowaniem karnetu TIR

W stosunku do drogowego transportu towarów w ruchu międzynarodowym poza granice Unii Europejskiej stanowiącej jeden obszar celny zastosowanie mają przepisy Konwencji TIR. System ten umożliwia przemieszczanie ładunków pod zamknięciem celnym, gdy przewóz rozpoczął się lub ma się zakończyć poza UE, lub przewóz realizowany jest z jednego do drugiego miejsca znajdującego się w UE, przez terytorium kraju trzeciego. Wykaz krajów, w których może być realizowana procedura TIR dostępny jest na stronie internetowej Międzynarodowego Związku Transportu Drogowego.

Podsumowując

Instrumenty polityki handlowej oraz handlowe relacje z krajami trzecim (w szczególności z krajami sąsiadującymi z Unią Europejską) zmieniały się na przestrzeni kilkudziesięciu lat w ramach idei otwartej Europy. Do ukształtowania wspólnej polityki handlowej doprowadziła integracja Wspólnoty w ramach unii celnej, po wprowadzeniu wspólnej taryfy celnej w handlu z krajami trzecimi w 1968 r. Obecnie WPH wraz z Unią Celną przyczynia się do usuwania ograniczeń w międzynarodowej wymianie towarowej, harmonijnego rozwoju handlu światowego, zmniejszenia barier celnych i innych barier handlowych a także oddziałuje na rozmiary, kierunki i strukturę obrotów handlowych Wspólnoty z zagranicą.  Traktatowa polityka handlowa kształtowana jest na mocy umów i porozumień międzynarodowych zawieranych przez Wspólnotę z krajami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi.

Więcej info pod: www.arr.gov.pl, www.exporter.pl, www.uniaeuropejska.info.pl, www.mg.gov.pl, www.finanse.mf.gov.pl