Opakowania i znakowanie towarów

Opakowania i znakowanie towarów – gwarancja bezpieczeństwa procesów transportowych

W procesach transportowo-magazynowych występuje szereg czynności związanych z przepływem towarów od producenta do konsumenta. Wśród nich jest planowanie, pakowanie, manipulacja materiałami, organizowanie przewozów, czy kontrola strumieni ładunków. Wszystko po to, by dostarczyć odpowiednie pod względem rodzaju, jakości i ilości towary do właściwego miejsca i w oznaczonym czasie. Ze względu na różne i specyficzne właściwości ładunków istotny jest ich podział, klasyfikacja, zastosowanie odpowiednich opakowań, znakowanie oraz formowanie w jednostki ładunkowe. Prace te zmierzają do zwiększenia podatności transportowej frachtów, przystosowania ich do przewozu, załadunku, wyładunku i przeładunku a tym samym do zapewnienia odpowiednich warunków bezpieczeństwa.

Jak zatem umiejętnie zabezpieczyć towary aby dostarczyć je do finalnego odbiorcy bez żadnego uszczerbku lub przynajmniej zmniejszyć część ryzyk?

Podatność transportowa

Przesyłki podczas transportu, załadunku i rozładunku narażone są na różnorodne czynniki zagrażające ich jakości. W trakcie tych procesów ryzyko związane z wystąpieniem potencjalnych uszkodzeń jest naprawdę ogromne. Dlatego tak ważne jest odpowiednie przygotowanie przesyłek, zastosowanie specjalnych opakowań i użycie specjalizowanego nadwozia, z uwzględnieniem odporności danych ładunków na warunki transportu. Odporność ładunków ta to inaczej podatność transportowa.

Wyróżniamy następujące rodzaje podatności transportowej:

• Podatność naturalna – wynika ona z właściwości fizycznych, biologicznych i chemicznych ładunku. Mowa tu o twardości, sprężystości, gęstości itp. Im niższa podatność naturalna, tym wymagana jest lepsza organizacja przewozu oraz zachowanie wyższych środków bezpieczeństwa. Niektóre ładunki o naturalnej podatności transportowej utrudniają normalny transport. Są to ładunki niebezpieczne oraz ładunki wrażliwe na warunki i czas trwania transportu.
• Podatność techniczna – wynika ona z masy ładunku, jego wymiaru, kształtu oraz stanu skupienia (ładunki stałe, płynne i lotne). Zastosowanie odpowiednich opakowań transportowych umożliwia wzrost podatności technicznej.
• Podatność ekonomiczna – wynika ona z wartości przewożonego ładunku. Zabezpieczenie ładunku przed zepsuciem, zagubieniem czy uszkodzeniem umożliwia wzrost podatności ekonomicznej.
• Podatność przechowalnicza – wynika ona z odporność na warunki i czas trwania transportu oraz magazynowania.

W procesie transportowo-magazynowym należy zapewnić możliwie najlepsze warunki podczas przemieszczania dóbr, uwzględniając zarówno podatność naturalną, techniczną, ekonomiczną i przechowalniczą.

Opakowania transportowe

Podstawową jednostką chroniącą towar przed uszkodzeniami, utratą lub obniżeniem jego jakości w trakcie transportu i przechowywania jest opakowanie. Opakowanie zabezpiecza materiały przed wpływem otoczenia oraz oddziaływaniem energii mechanicznej podczas czynności transportowych, magazynowych i manipulacyjnych. Dzięki zastosowaniu odpowiedniego kształtu i wymiaru opakowań można układać poszczególne opakowania na sobie (w stosy), co pozwala na wykorzystanie całego potencjału powierzchni magazynowej oraz na optymalne wykorzystanie pojemności środka transportowego.

Opakowanie powinno być odpowiednie do masy, wymiarów, kształtu, właściwości i wartości wyrobów a także dostosowane do techniki transportu i przeładunków. Najczęściej opakowania tworzy się z drewna, metalu, szkła, papieru, tworzyw sztucznych i tkanin. Opakowania mogą przybierać różne formy – mogą to być np. skrzynie, klatki, pudła, beczki, butle, worki, kontenery.

Właściwe znaki na opakowaniach

Przemieszczanie towarów w łańcuchu dostaw nie miałoby prawa bytu bez znakowania opakowań. Znakowanie odgrywa zasadniczą rolę w organizacji i technice całego procesu transportowego. Znakowanie opakowań polega na umieszczeniu umownego symbolu (napisy, litery, cyfry, obrazki w kontrastowej barwie) na zewnętrznej stronie opakowania. Symbol ten charakteryzuje towar, jego masę, właściwości, wrażliwość, sposób obchodzenia się z ładunkiem, przynależności do określonej partii, nadawcę opakowania transportowego i jego przeznaczenie, sposób opakowania itp. Znakowanie spełnia zatem funkcję instruktażową  dla wszystkich osób zaangażowanych w proces transportowo-magazynowy (szczególnie dla przewoźników), a także zabezpiecza ładunek przed uszkodzeniami i usprawnia prace ewidencyjne. Znaki powinny być wyraźne i czytelne. Muszą być nadrukowane na opakowaniu, względnie wypalone, lub wytłoczone, tak aby były odporne na ścieranie i działanie czynników zewnętrznych. Znaki na opakowaniach dzielą się na:

• zasadnicze – określają podstawowe cechy produktów i miejsce ich przeznaczenia dla określonego odbiorcy;
• informacyjne – określają gatunek, jakość i skład towaru, numer serii produkcyjnej, kraj pochodzenia, sposób użycia, datę produkcji, datę ważności itp., przez co umożliwiają bliższe rozpoznanie ładunku;
• niebezpieczne – wskazuję na szczególne cechy ładunku, które mogą być groźne dla ludzi i otoczenia np. materiały wybuchowe, materiały trujące. Przewóz materiałów niebezpiecznych regulowany jest odrębnymi przepisami (umowa ATR). Tu przede wszystkim opakowania i środki transportu muszą posiadać odpowiednie certyfikaty;
• manipulacyjne – nakazują określony sposób obchodzenia się z ładunkiem i ostrzegają przed ewentualnymi stratami np. kruche, łamliwe, łatwo psujące się.

Tworzenie  jednostki ładunkowej

Aby zabezpieczyć ładunki przed zdeformowaniem, rozformowaniem i oddziaływaniem sił bezwładnościowych w trakcie przemieszczania, składowania oraz prac przeładunkowych tworzy się jednostki ładunkowe. Jednostka ładunkowa to ładunek zbiorczy składający się z wielu mniejszych ładunków – należy nadać mu właściwy kształt i zastosować odpowiednie wymiary gabarytowe. Wyróżniamy jednostki pakietowe, paletowe, bezpaletowe oraz kontenerowe:

• Jednostka pakietowa to jednostka ładunkowa uformowana z co najmniej z dwóch jednakowych sztuk tworzących zwarty pakiet. Ładunki ułożone są zazwyczaj bez pakowania, ściśle i równolegle do siebie. Należy zabezpieczyć je materiałami spinającymi/zespalającymi (np. taśmy, pasy lub druty) w sposób zapewniający trwałość formy i możliwość zastosowania zmechanizowanych prac. Jednostki pakietowe dzielą się na elementarne i wielokrotne.
• Jeśli chodzi o jednostkę paletową (jednostka ładunkowa uformowana jest na palecie płaskiej lub w palecie skrzyniowej) należy powiązać ładunki ze sobą oraz z paletą w jedną ścisłą całość np. taśmami, folią termokurczliwą, sznurkiem itp.  Wyróżnia się cztery rodzaje palet: palety płaskie, palety słupkowe, palety skrzyniowe i palety ażurowe.
• Bezpaletowa jednostka ładunkowa to jednostka uformowana bez zastosowania palety lub kontenera ładunkowego, jednak gabarytami podobna jest do wymiarowych paletowych jednostek ładunkowych.
• Kontenerowa jednostka ładunkowa to jak nazwa wskazuje jednostka uformowana w kontenerach. Ładunków w kontenerach nie trzeba rozładowywać podczas zmiany środka lub gałęzi transportu. Dzięki temu można znacznie zwiększyć efektywność przewozów. W transporcie naziemnym wyróżnia się kontenery do różnych ładunków (np. kontenery ogólnego przeznaczenia, kontenery specjalnego przeznaczenia) oraz kontenery do ładunków specjalnych (np. kontenery izotermiczne, kontenery bezciśnieniowe, kontenery zbiornikowe). Kontenery umożliwiają szybki załadunek i wyładunek oraz bezpieczny przewóz.

Podsumowując

Bezpieczeństwo całego procesu transportowego powinno warunkować działania wszystkich uczestników łańcucha dostaw. Jednym z zasadniczych czynników decydujących o poziomie bezpieczeństwa w tym procesie jest dobór opakowań do właściwości materiałów i warunków przewozu a także umiejętna manipulacja tymi materiałami. Dobór właściwego opakowania wpływa na zmniejszenie ryzyka podczas przewozu i wszystkich prac mu towarzyszących. Opakowania muszą mieć przy tym odpowiednie znaki, będące nośnikami wielu istotnych informacji. W dystrybucji towarów duże znaczenie odgrywa także system jednostek ładunkowych, który pozwala na łączenie szeregu mniejszych ładunków w jedną zwartą całość. Dzięki temu można przemieszczać bezpiecznie wyroby w opakowaniach w  różnego rodzajach środkach transportu oraz maksymalnie wykorzystywać przestrzeń w tych środkach transportu.

Informacja za: www.logistyka.net.pl, www.zyskajczas.pl, www.wzieu.pl, www.wsiz.rzeszow.pl, R.A. Barcik. Logistyka dystrybucji.