Formy wyznaczania doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych

(Last Updated On: )

Od kilku lat obowiązuje w Polsce ustawa zobowiązująca uczestnika przewozu towarów niebezpiecznych do wyznaczenia na swój koszt co najmniej jednego doradcy do spraw bezpieczeństwa (dgsa). Są różne formy wyznaczenia takiego doradcy, a ich wybór uzależnia zakres obowiązków, rodzaj odpowiedzialności oraz ochronę i roszczenia przyszłego doradcy. Warto zatem poznać stosowane metody oraz ich wady i zalety.

 

Formy wyznaczania dgsa

Doradca dgsa (Dangerous Goods Safety Advisers) to osoba zajmująca się i czuwająca nad prawidłowym przewozem drogowym towarów niebezpiecznych. Doradcą może zostać osoba, która posiada wykształcenie wyższe, nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie, ukończyła kurs doradczy i złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin państwowy przed komisją egzaminacyjną.

 

Jak już wspomniano wcześniej podmiot wykonujący przewozy towarów niebezpiecznych jest zobligowany do zatrudnienia doradcy (na podstawie ustawy z dnia 19.08.2011r o przewozie towarów niebezpiecznych oraz umowy europejskiej ADR). Wyznaczenie doradcy to oświadczenie woli (ustne lub pisemne) zazwyczaj pomiędzy przedsiębiorcą a sobą fizyczną, posiadającą ważne świadectwo dgsa. Sposób oraz forma wyznaczenia kształtowana jest zatem w ramach zasady swobody umów, jednak w granicach określonych prawem.

 

Istnieją następujące formy wyznaczania dsga:

 

• umowa o pracę na czas określony, na czas nieokreślony, na czas wykonania określonej pracy, na okres próbny;
• umowa zlecenie;
• umowa o dzieło;
• umowa współpracy lub inna umowa mieszana;
• pisemne oświadczenie woli dgsa lub podmiotu wyznaczającego dgsa;
• ustne oświadczenie woli dgsa lub podmiotu wyznaczającego dgsa;
• oświadczenie woli dgsa, który jednocześnie jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą.

 

 

Odpowiedzialność doradcy

Każda z wyżej wymienionych form wyznaczenia doradcy posiada wady i zalety (skutki prawne i faktyczne). Warto poznać je wcześniej aby móc określić zakres swoich obowiązków i odpowiedzialność z tytułu wykonywania danego stanowiska. Należy jednak pamiętać, że rodzaje odpowiedzialności dgsa w transporcie drogowy rzeczy mogą podlegać modyfikacji ze względu na różne rodzaje odpowiedzialności określone w ustawie o transporcie drogowym (ustawa z 6 września 2001r.). Dgsa ponosi zatem jeszcze dodatkową odpowiedzialność adekwatną do roli pełnionej przez siebie w transporcie drogowym (odpowiedzialność kierowcy, zarządzającego transportem, spedytora, nadawcy, załadowcy, przewoźnika, czy odbiorcy).

 

 

Wady i zalety (w zależności od formy wyznaczenia)

Umowa o pracę jest odpowiednia dla osób, które planują rozszerzyć zakres dotychczasowych obowiązków w ramach podwyższenia kwalifikacji zawodowych oraz osób, które po ukończeniu kursu i otrzymaniu świadectwa dgsa nadal chcą pracować w dotychczasowym przedsiębiorstwie. Do podstawowych zalet tej formy można zliczyć stałość i stabilność zatrudnienia, regularne wynagrodzenie, gwarancję uprawnień pracowniczych oraz możliwość wykonywania innych obowiązków w ramach tego samego zatrudnienia. Wadami są niewątpliwie: ograniczona możliwość wykonywania zawodu dgsa u innego przedsiębiorcy, narażenie na zarzut prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec swojego pracodawcy (w przypadku wykonywania zawodu dgsa poza zakładem pracy), możliwość zwolnienia dyscyplinarnego za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych obejmujących obowiązki dgsa. W tym rodzaju zatrudnienia doradca ponosi odpowiedzialność pracowniczą (związana jest wyłącznie ze stosunkiem pracy), administracyjną (związana jest wyłącznie z istotą wykonywania zawodu dgsa), karną oraz materialno-cywilną.

 

Umowa zlecenie jest odpowiednia dla osób, które nie są pracownikami albo są pracownikami, ale wykonują zawód dgsa poza zakładem pracy na rzecz innego wyznaczającego. Osoby te mają możliwość swobodnego i elastycznego kształtowania treści umowy zlecenia, możliwość podjęcia dodatkowej pracy oraz szansę rozwoju poprzez zdobywanie nowych doświadczeń w różnych przedsiębiorstwach o różnej specyfice. Wady wynikające z tej formy zatrudnienia to: brak stałości i trwałości zatrudnienia, często praca na odległość, konieczność okresowych wyjazdów i cyklicznych audytów oraz długotrwały proces poznawania charakteru działalności i pracy przedsiębiorcy. W tym rodzaju zatrudnienia doradca ponosi odpowiedzialność cywilną (zależna od formy wyznaczenia dgsa), administracyjną i karną.

 

Umowa o dzieło jest raczej odradzana ze względu na brak jakichkolwiek zalet w odniesieniu do wykonywania obowiązków i odpowiedzialności dgsa. Niesie ona natomiast szereg wad; w tym: konieczność szczegółowego określenia przedmiotu umowy, podstawa rozliczeń opiera się o rezultat działania, forma wyznaczenia nie odpowiada charakterowi wykonywania zawodu dgsa. W tym rodzaju zatrudnienia doradca także ponosi odpowiedzialność cywilną, administracyjną i karną.

 

Umowa współpracy jest odpowiednia dla każdego rodzaju działalności doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych. Niesie ona największą swobodę w kształtowaniu treści umowy oraz wysokości wynagrodzenia, umożliwia dostosowanie charakteru działalności dgsa do specyfiki działalności danego podmiotu, rozszerzenie obowiązków o inne obowiązki związane z transportem lub innymi dziedzinami. Jest to też najkorzystniejsza forma w przypadku wyznaczania przedsiębiorcy dgsa przez przedsiębiorcę. Jedyną wadą może być możliwość interpretacji umowy niezgodnie z jej treścią. Tak jak w poprzednich przypadkach dgsa ponosi tu odpowiedzialność cywilną, administracyjną i karną.

 

Pisemne, jednostronne oświadczenie woli dgsa lub podmiotu wyznaczającego dgsa również jest formą odradzaną. Wadą jest tutaj konieczność potwierdzenia faktu wyznaczenia dgsa przez dgsa lub podmiot wyznaczający, możliwość nadużywania przepisów Kodeksu cywilnego, ryzyko nieprawidłowych rozliczeń księgowych, czy znikoma swoboda w kształtowaniu wzajemnej współpracy. Zaletą (zarówno pisemnego, jak i ustnego oświadczenia woli) jest jedynie możliwość powoływania się na to oświadczenie jako dowód wyznaczenia dgsa lub dowód wykonywania przez niego obowiązków. W tym przypadku doradca również ponosi odpowiedzialność cywilną, administracyjną i karną.

 

Ustne, jednostronne oświadczenie woli dgsa lub podmiotu wyznaczającego dgsa to także odradzana forma zawarcia umowy, gdyż należy ustnie lub pisemnie potwierdzić fakt wyznaczenia dgsa przez dgsa lub podmiot wyznaczający, dodatkowo istnieje ryzyko cofnięcia

ustnego wyznaczenia doradcy w sytuacjach niekorzystnych dla którejkolwiek ze stron, możliwość nadużywania przepisów Kodeksu cywilnego, istnieje ryzyko nieprawidłowych rozliczeń księgowych oraz mała elastyczność w kształtowaniu zobowiązań umownych. Rodzajem odpowiedzialności jest także odpowiedzialność cywilna, administracyjna oraz karna.

 

Jednostronne oświadczenie woli dgsa, który jednocześnie jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą. To forma odpowiednia dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą i planujących samodzielnie zarządzać sprawami swojej firmy. Do zalet niewątpliwie zaliczyć tu można bardzo dobrą znajomość specyfiki swojej firmy, samodzielność w podejmowaniu decyzji i rozwiązywaniu problemów, nadzór nad przewozem oraz oszczędność, wynikająca z braku konieczności wyznaczenia innego dgsa. Do wad zaliczyć można jedynie nadmierne obciążenie przedsiębiorcy.

 

Podsumowując

Są różne formy wyznaczenia doradcy dgsa i związane z tym obowiązki. Najkorzystniejszą z nich jest umowa współpracy lub inna umowa nienazwana. Pozwalają one elastycznie kształtować zakres i treść wzajemnych obowiązków. Niezależnie jednak od sposobu wyznaczenia minimalny zakres i minimalną treść obowiązków dgsa kształtują obowiązujące w transporcie towarów niebezpiecznych akty prawne tj. Umowa ADR, Ustawa o ptn i rozporządzenia wydane na jej podstawie. Ani dgsa ani podmiot wyznaczający dgsa nie mają uprawnienia do modyfikacji tych obowiązków.

Informacja za: Opracowanie ?Doradca do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych – wyznaczanie, odpowiedzialność, sprawozdawczość? dr inż. Krzysztof Grzegorczyk oraz Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011r. o przewozie towarów niebezpiecznych, Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 29 maja 2012r., Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów

niebezpiecznych (ADR).