Jakie terminy płatności za transport są dozwolone przez prawo?
Termin płatności za wykonany transport często bywa kością niezgody pomiędzy przewoźnikiem a spedytorem. Ten pierwszy ze zrozumiałych względów chciałby otrzymać należność natychmiast. Drugi często sam musi poczekać na przelew od własnych zleceniodawców, dlatego asekuracyjnie dąży do ustalenia jak najbardziej odległych terminów. Prowadzi to do sytuacji, w których przewoźnicy czekają po 90 lub więcej dni na zapłatę, co nierzadko negatywnie wpływa na ich płynność finansową (i na chęć dalszej współpracy z konkretną spedycją).
Jak z tego wybrnąć, żeby i wilk był syty, i owca cała? Na to pytanie odpowiadają przepisy prawa zarówno polskiego, jak i unijnego. Z kolei pomocne dla obu stron mogą się okazać coraz bardziej popularne rozwiązania finansowe.
- Dyrektywa UE w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych – skrót najistotniejszych zapisów
- Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych – najważniejsze przepisy dla branży TSL
- Rozwiązania finansowe dla firm spedycyjnych
1. Dyrektywa UE w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych – skrót najistotniejszych zapisów
Celem Unii Europejskiej jest zapewnienie wszystkim podmiotom działającym na jej terenie, aby operacje transgraniczne nie pociągały za sobą większego ryzyka niż sprzedaż krajowa. Stosowne przepisy poszczególnych państw, uchwalane na podstawie tej dyrektywy, mają służyć ochronie konkurencji. Dlatego też jednym z obszarów, którego dotyczą unijne wytyczne, jest kwestia opóźnień w płatnościach i sformalizowania ich konsekwencji. Już w 2011 roku został uchwalony dokument, mający uregulować kwestie terminów płatności za transakcje pomiędzy przedsiębiorstwami. Poniżej przedstawiamy skrót zapisów mających wpływ na działalność firm spedycyjnych. Szczególnie istotne są tu artykuły 3, 6 i 7:
ARTYKUŁ 3:
- W transakcjach handlowych między przedsiębiorstwami wierzyciel jest uprawniony do odsetek za opóźnienia w płatnościach bez konieczności przypomnienia, jeżeli wypełnił swoje zobowiązania umowne i prawne i nie otrzymał należności w odpowiednim czasie (chyba że dłużnik nie jest odpowiedzialny za opóźnienie).
- Jeżeli powyższe warunki są spełnione, wierzyciel ma prawo do odsetek za opóźnienia w płatnościach od dnia następującego po dacie terminie płatności określonym w umowie;
- Jeżeli umowa nie określa terminu płatności, wierzyciel zyskuje prawo do odsetek po upływie 30 dni kalendarzowych od daty otrzymania przez dłużnika faktury lub równoważnego wezwania do zapłaty;
- W przypadku gdy data otrzymania faktury lub równoważnego wezwania do zapłaty nie jest pewna lub gdy dłużnik otrzyma powyższy dokument przed otrzymaniem towarów lub usług, wierzyciel zyskuje prawo do odsetek po 30 dniach kalendarzowych od daty otrzymania towarów lub usług;
- W przypadku zawartej w umowie (lub przewidzianej w prawie) procedury sprawdzenia zgodności towarów lub usług z umową, przewidziana jest w ustawie lub w umowie i jeśli dłużnik otrzyma fakturę lub równoważne wezwanie do zapłaty przed datą takiego przyjęcia lub weryfikacji lub w dniu ich dokonywania, 30 dni kalendarzowych od tej daty. Wspomniana weryfikacja zgodności nie może trwać dłużej niż 30 dni kalendarzowych od daty otrzymania towarów lub usług, chyba że w umowie wyraźnie ustalono inaczej i pod warunkiem że nie jest to rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela.
- Termin płatności nie może przekraczać 60 dni kalendarzowych, chyba że w umowie wyraźnie ustalono inaczej i pod warunkiem, że nie jest to rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela.
ARTYKUŁ 6:
Rekompensata za koszty odzyskiwania należności
Gdy odsetki za opóźnienia w płatnościach stają się wymagalne, wierzyciel jest uprawniony do uzyskania od dłużnika co najmniej stałej kwoty 40 EUR. Powyższa kwota powinna być płacona bez konieczności przypomnienia jako rekompensata za koszty odzyskiwania należności poniesione przez wierzyciela.
Dodatkowo wierzyciel jest uprawniony do uzyskania od dłużnika rozsądnej rekompensaty za wszelkie koszty odzyskiwania należności przekraczające tę stałą kwotę, poniesione z powodu opóźnień w płatnościach dłużnika. Chodzi tutaj o koszty poniesione m.in. w związku ze skorzystaniem z usług prawnika lub firmy windykacyjnej.
ARTYKUŁ 7:
Nieuczciwe warunki umów i praktyki
- Jeśli warunek umowy lub praktyka dotyczące daty lub terminu płatności, stopy procentowej odsetek za opóźnienia w płatnościach lub rekompensaty za koszty odzyskiwania należności są rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela, uznaje się je za niepodlegające wykonaniu lub za podstawę do roszczenia o odszkodowanie. Aby uznać konkretny zapis lub praktykę za rażąco nieuczciwe, bierze się pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, w tym:
a) rażące odstępstwa od dobrej praktyki handlowej, naruszające zasadę działania w dobrej wierze i rzetelność;
b) charakter towaru lub usługi;
c) czy dłużnik ma jakikolwiek obiektywny powód odstępstwa od ustawowych kwot lub terminów płatności albo wysokości odsetek.
- Za rażąco nieuczciwe uznaje się warunek umowy lub praktykę, które wykluczają odsetki za opóźnienia w płatnościach lub/i rekompensatę za koszty odzyskiwania należności.
Dyrektywa UE – podsumowanie:
Dyrektywa zobowiązała państwa członkowskie do wprowadzenia przepisów, na mocy których:
– terminy płatności za transakcje między przedsiębiorstwami będą wynosiły maksymalnie 30 dni kalendarzowych od daty otrzymania faktury lub/i towaru;
– w wyjątkowych sytuacjach termin ten może być za obopólną zgodą przedłużony do 60 dni kalendarzowych;
– po upływie terminu płatności kwota od razu staje się wymagalna, a wierzyciel zyskuje prawo do obciążenia dłużnika kwotą 40 EUR;
– do powyższej kwoty wierzyciel może doliczyć koszty odzyskania należności poniesione m.in. ze względu na wynajęcie prawnika lub firmy windykacyjnej.
2. Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych – najważniejsze przepisy dla branży TSL
Aby dostosować polskie przepisy do unijnej dyrektywy, w 2013 roku została ogłoszona ustawa przeciwko nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Jest ona na bieżąco nowelizowana: ostatnio w 2021 ze względu na covid.
Ustawa zawiera przytoczone wyżej założenia dyrektywy UE. Ponadto jej celem jest także ochrona MŚP przed niepłacącymi kontrahentami z sektora dużych przedsiębiorstw.
Artykuł 2 w pkt. 2a mówi, że:
Termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, jeżeli dłużnikiem zobowiązanym do zapłaty za towary lub usługi jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem jest mikroprzedsiębiorca, mały przedsiębiorca albo średni przedsiębiorca. W przypadku gdy strony ustalą harmonogram spełnienia świadczenia pieniężnego w częściach, termin ten stosuje się do zapłaty każdej z nich.
Polska ustawa wprowadziła także 3 stopnie rekompensaty finansowej w zależności od kwoty zobowiązania:
– 40 € – w przypadku gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5 000 zł;
– 70 € – dla wartości świadczenia pieniężnego wyższej niż 5 000 zł, ale niższej niż 50 000 zł;
– 100 € – w przypadku wartości równej lub wyższej od 50 000 zł.
3. Rozwiązania finansowe dla firm spedycyjnych
Faktoring
Coraz częściej przedsiębiorstwa z branży TSL, w tym spedycje, decydują się korzystanie z zewnętrznych źródeł finansowania. Jednym z nich jest faktoring. W przypadku firm spedycyjnych oraz operatorów logistycznych pozwala on zapłacić przewoźnikom zanim otrzyma się pieniądze od własnego zleceniodawcy, dzięki czemu łatwiej jest zachować nie tylko płynność finansową (zarówno swoją, jak i przewoźnika!), ale także dobre relacje z podwykonawcami. Usługa faktoringu, czyli przejęcie zobowiązania finansowego przez faktora, może mieć dwojaką postać:
– faktoring pełny (faktor przejmuje całe zobowiązanie i bierze na siebie ryzyko braku płatności)
– faktoring niepełny (w przypadku niewypłacalności kontrahenta, faktor będzie się domagał zapłaty od swojego klienta).
Koszt faktoringu zależy zwykle od jego formy oraz terminu płatności uzgodnionego w umowie pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą i waha się przeważnie od 1 do 10% wartości przejętego zobowiązania finansowego.
Kredyt obrotowy
Inne popularne rozwiązanie stanowią kredyty obrotowe, udzielane przez banki w rachunku osobistym lub kredytowym. Ich kwota może wynosić nawet kilka milionów złotych, zależnie od oceny zdolności kredytowej firmy, która się o niego ubiega. Kredyty obrotowe umożliwiają zachowanie płynności finansowej, dając możliwość finansowania bieżących zobowiązań płatniczych oraz inwestycji związanych z prowadzeniem firmy, a także podatku VAT podlegającego zwrotowi przez US. Tego typu kredyt podwyższa również kapitał obrotowy spółki. Zaletą takiego rozwiązania jest stosunkowo długi okres kredytowania (zwykle do 24 lub 36 miesięcy), możliwość zawarcia umowy o kredyt odnawialny oraz (w większości banków) zwiększenia lub odnowienia limitu bez spłaty istniejącego zadłużenia.
Źródła:
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130000403/U/D20130403Lj.pdf
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32011L0007&from=PL
Zdjęcie: ©Gina Sanders – stock.adobe.com
Napisz komentarz